o projekcie

Zawód asystenta edukacji romskiej wykonuje w Polsce ok. 90 osób pracujących z uczniami pochodzenia romskiego przez okres szkoły podstawowej. Z danych Ministerstwa Edukacji Narodowej wynika, że asystenci pracują w co szóstej szkole podstawowej, do której uczęszcza romskie dziecko. Najliczniejsze grupy asystentów pracują tam, gdzie znajdują się duże skupiska Romów np. Małopolska, Dolny Śląsk, Śląsk. Zdarza się, że jeden asystent pracuje w kilku szkołach w jednej miejscowości.

Asystenci i asystebtki edukacji romskiej to osoby, które cieszą się zaufaniem społeczności romskiej. Niejednokrotnie są jedynym łącznikiem pomiędzy szkołą a społecznością romską. Mimo ważnej roli, którą pełnią, ich sytuacja zawodowa jest dość trudna. Jak wynika z publikacji „Informacja o zawodzie-asystent romski”, przygotowanej przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (2018), osoby wykonujące ten zawód nie posiadają odpowiedniego przygotowania. Część z nich nie posiada nawet średniego wykształcenia, przez co są marginalizowani w systemie szkolnym m.in. poprzez brak odpowiedniej ścieżki komunikacji z kadrą szkolną, brak określenia ich dokładnej roli w szkole, krzywdzące stereotypy na temat Romów, brak odpowiednich warunków pracy. To wpływa na ich niskie poczucie własnej wartości i brak motywacji do dalszej pracy. Mimo wielu pozytywnych aspektów pracy AER-ów, do dziś nie powstał ogólnopolski i systemowy program podnoszący ich kompetencje.

Wsparcie edukacji Romów jest najskuteczniejszą drogą do zmiany sytuacji społeczności romskiej. Romowie, którzy w Polsce posiadają status mniejszości etnicznej, narażeni są na marginalizację i często zneutralizowane społecznie formy rasizmu. Dlatego niezwykle istotne są formy wsparcia, wychodzące naprzeciw wspomnianym problemom. Tym bardziej, że od lat sytuacja edukacyjna Romów zmienia się na lepsze, co potwierdzają dane publikowane m.in przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. W szczególności rola AER-ów zwiększyła swoje znaczenie podczas pandemii COVID-19. Asystenci i asystentki niejednokrotnie byli jedynym wsparciem dla uczniów romskich, których dotknęło wykluczenie cyfrowe i inne problemy wynikające z pracy zdalnej.

Według stanowiska MSWiA z 2019, przyjętego przez Komisję Wspólną ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych wynika, że: “Wprowadzenie stanowiska asystenta edukacji romskiej okazało się jednym z największych sukcesów programu na rzecz społ. romskiej na lata 2001-2003.Romowie obdarzeni zaufaniem przez lokalne społeczności romskie od lat pomagają uczniom romskim, co sprzyja realizacji obowiązku szkolnego i służy inkluzji społeczności romskiej. Asystenci stali się ważną instytucją życia romskiej wspólnoty, realizując zadania wykraczające poza obowiązki pracownicze’“. MSWIA w odpowiedzi na to zaznacza, iż “asystenci edukacji romskiej powinni mieć możliwość dalszego kształcenia specjalistycznego, korzystania z literatury cyganologicznej oraz pomocy specjalistów zajmujących się edukacją międzykulturową. Asystenci powinni posiadać wiedzę na temat czynności zachęcających do uczenia się”.

Wychodząc naprzeciw potrzebom społeczności romskiej, asystentów i asystentek edukacji romskiej przygotowaliśmy projekt „Misja Asystent – przyszłość edukacji Romów w Polsce”. Wielokompleksowe działania, które bezpośrednio przełożą się na jakość pracy asystentów i zawiążą trwałe relacje zawodowe pomiędzy asystentami i asystentkami z całej Polski.